Twierdza w Srebrnej Górze

Srebrna Góra, nazywana Perłą Gór Sowich, to miejsce, którym można zachwycić się od pierwszego wejrzenia. Miasteczko położone na przełęczy Gór Sowich i Bardzkich urzeka architekturą i jedną z największych warownych twierdz górskich w Europie, wybudowaną tu z rozkazu króla Fryderyka II Wielkiego w celu militarnego zabezpieczenia Śląska przyłączonego do Prus. Do Srebrnej Góry zabierają nas dzisiaj Marysia i Kuba.

Historia Twierdzy sięga XVIII w. Ten ogromny kompleks to zespół sześciu fortów połączonych krytymi korytarzami, którego centralną część stanowi „Donjon” składający się aż ze 151 pomieszczeń. Budowę sfinansowano m.in. z podatku, którym na ten cel obłożono mieszkańców Śląska, nazwanego przez nich „dopustem srebrnogórskim”. Srebrnogórska Twierdza nigdy nie została zdobyta, choć w 1807 roku próbowali tego dokonać Bawarczycy i Wirtemberczycy – nieudane oblężenie zakończyło się podpisaniem pokoju w Tylży. Przeznaczenie Twierdzy wciąż się zmieniało – była więzieniem, poligonem doświadczalnym, a w czasie II wojny światowej obozem jenieckim. Już pod koniec XIX wieku stanowiła cel turystycznych wędrówek, a z początkiem XX w. można było do niej dojechać Koleją Sowiogórską. Tej linii kolejowej już nie ma, lecz zachowały się wiadukty i wiszący most, zaś odbudowana twierdza stała się jedną z największych atrakcji turystycznych Dolnego Śląska. W 2004 r. została uznana przez Prezydenta RP za Pomnik Historii.

Zwiedzanie twierdzy możliwe jest codziennie. Podczas obchodu z przewodnikiem – ubranym w pruski mundur z epoki napoleońskiej – odkryjemy historię tego niezwykłego miejsca. Przewodnik zaprezentuje broń czarnoprochową i opowie nam ciekawostki o żołnierskim życiu – pokaże nam nawet żołnierską sypialnię. Po oprowadzaniu można zostać jeszcze na terenie – podczas wędrówki po tym ogromnym obiekcie możemy stanąć oko w oko ze stadem fortecznych kóz. Jeśli kupimy bilet łączony, udamy się jeszcze do pobliskiego Fortu Spitzberg (Ostróg), z kolei w soboty można zwiedzać Twierdzę nocą (z pochodniami). W dniu 8 czerwca 2024 r. będzie obchodzone jej święto i zaplanowano na ten dzień niezwykłe wydarzenie – rekonstrukcję wspomnianej bitwy z 1807 roku!

Spacer po Srebrnej Górze pozwoli nam odkryć zakątki miasteczka założonego w XIV w. jako osada górnicza przy występujących tam złożach srebra. Po II wojnie światowej straciło prawa miejskie, lecz pozostała ciekawa zabudowa – barokowy kościół katolicki pw. św. Apostołów Piotra i Pawła z intrygującym wejściem przez plebanię od ulicy Letniej, dawny kościół ewangelicki, dawna komendantura przy ul. Letniej 27 oraz domy żołnierzy stacjonujących w twierdzy, położone wzdłuż Górnego Miasta. W samej Twierdzy otwarto ostatnio nową restaurację i hostel, a zatrzymać można się też w Pensjonacie Sokółka lub Hotelu Srebrna Góra. W Srebrnej Górze jest wyczynowa trasa rowerowa enduro założona przez zawodników XCO (cross country) – to raczej dla wyczynowych sportowców.

Maria i Jakub Kocyła – na co dzień mieszkają w Warszawie, a w czasie wolnym chętnie podróżują po Dolnym Śląsku. Zdjęcie zrobione jest na platformie widokowej na Obrywie Skalnym. Zdjęcia zamieszczone w artykule udostępniła nam do publikacji Twierdza Srebrna Góra.

Na wycieczkę w okolicy warto wybrać się do malowniczego miasteczka Bardo nad Nysą Kłodzką i przejść po zabytkowym kamiennym moście. W Bazylice Mniejszej zobaczymy cudowną Figurkę Matki Bożej Bardzkiej – najstarszą drewnianą rzeźbę romańską na Dolnym Śląsku (wykonaną z drzewa lipowego ściętego w 1011 roku!). To także najstarsza drewniana figura NMP w Polsce. Są tu również obrazy Michała Willmanna, zwanego „śląskim Rembrandtem”, a panoramę miasta obejrzymy po wspięciu się na Obryw Skalny z platformą widokową na stoku góry Kalwarii (szlak przez las nie jest wymagający, ale do pokonania są schody). Osoby lubiące aktywny wypoczynek mogą wejść na Wielką Sowę (1015 m n.p.m.), należącą do Korony Gór Polskich lub wziąć udział w spływie pontonowym po Nysie. Góry Sowie słyną z muflonów – spotkanie stadka tych zwierząt to także niezapomniane przeżycie! Będąc w tej okolicy nie zapomnijcie spróbować lokalnych specjałów, na łasuchów czekają bardzkie pierniki i sery z Lutomierza, a na piwoszy Piwo Sowie z browaru Wielka Sowa w Bielawie.

Grażyna Strzelecka