Ku wojnie z Polską przez Bawarię

Wielu z nas spędza szmat czasu w bawarskiej metropolii. Spacerując bądź też tylko przemieszczając się w innych celach, przemierzamy ogromne przestrzenie grodu nad Izarą i nie przypuszczamy nawet, że w tym odległym od naszej Ojczyzny mieście znajduje się wiele miejsc, które różnymi wydarzeniami wplotły się w zawiłą historię Rzeczypospolitej.

Hotel „Cztery pory roku” (Vier Jahreszeiten) położony w Monachium przy Maximilianstraße 17 w specyficzny sposób łączy się z wydarzeniami o znaczącym wpływie na bieg naszej najnowszej historii. W dniu 6 stycznia 1939 doszło tu do spotkania ministra spraw zagranicznych RP Józefa Becka z szefem dyplomacji III Rzeszy Joachimem von Ribbentropem. Podczas rozmowy Ribbentrop po raz pierwszy oficjalnie sformułował konkretne żądania Niemiec w stosunku do Polski, a mianowicie: włączenie Gdańska do Rzeszy, przystąpienie Polski do paktu antykominternowskiego oraz budowy eksterytorialnej autostrady i linii kolejowej łączącej Prusy z Pomorzem. Spotkania, do jakiego doszło w tym hotelu, nie sposób rozpatrywać inaczej jak tylko w połączeniu z innymi wydarzeniami bezpośrednio związanymi z wybuchem drugiej wojny światowej.

Kehlstein – alpejskie rezydencje Adolfa Hitlera

Dla pełnego zobrazowania opisywanych wydarzeń należy wspomnieć o alpejskim szczycie Kehlstein (1834 metry n.p.m.), położonym pomiędzy niemieckim Berchtesgaden a austriackim Salzburgiem. To właśnie na jego zboczu w miejscowości Obersalzberg na wysokości około 1000 m n.p.m. znajdował się Berghof – słynna rezydencja Hitlera, zaś na samym szczycie wybudowano Kehlsteinhaus, zwany Orlim Gniazdem (Adlershorst), będący prezentem NSDAP dla Hitlera w pięćdziesiątą rocznicę urodzin.Kamienna budowla, do której prowadzi niesamowita górska droga (6,5 km), licząca 124 m długości sztolnia i tej samej wysokości szyb z windą, sprawia niesamowite wrażenie. Inwestycja kosztowała ogromną sumę, 30 milionów Reichsmark (około 120 milionów euro), a przy budowie sztolni i szybu życie straciło 12 robotników.

Polski ambasador w Berchtesgaden

W dniu 24 października 1938 r. niemiecki minister spraw zagranicznych Joachim von Ribbentrop zaprosił na rozmowę w Berchtesgaden ambasadora RP w Berlinie Józefa Lipskiego. W dyplomacji był to ważny sygnał. Już samo zaproszenie do miejscowości, w której Hitler przyjmował najważniejsze osoby ówczesnego świata, aby kształtować bieg europejskich spraw, dawało do zrozumienia, że spotkanie, choć nieoficjalne, będzie niezwykle ważne. Podczas rozmowy w restauracji miejscowego hotelu „Grand” ambasador RP usłyszał propozycję przedłużenia polsko-niemieckiego paktu o nieagresji na 25 lat w zamian za oddanie Gdańska Rzeszy i zgodę na budowę eksterytorialnego połączenia Pomorza z Prusami. Analizując szczegółowo słowa Ribbentropa, można stwierdzić, że była to propozycja daleko idącej współpracy albo nawet sojuszu wraz z Włochami i Japonią przeciwko Rosji Radzieckiej i Zachodowi. Zaskoczony Lipski stwierdził, że przekaże niemiecką propozycję rządowi w Warszawie. Spotkanie Ribbentrop – Lipski umknęło uwadze angielskich i francuskich służb wywiadowczych bądź też uznano je za mało godne uwagi. Bez wątpienia jednak propozycja Ribbentropa była w pełni przemyślana i bardzo poważna. Potwierdza to fakt, że dyrektywę do opracowania planu zbrojnego uderzenia na Polskę „Fall Weiß” Adolf Hitler wydał dopiero 11 kwietnia 1939 r., bezpośrednio po polsko-brytyjskiej umowie z 6 kwietnia 1939 r. przewidującej wzajemne gwarancje pomocy wojskowej w przypadku napaści.

Wizyta Becka w Berghofie

Józef Beck, szef polskiej dyplomacji, spędzał Sylwestra 1938 r. w Monte Carlo. Wracając do Polski samochodem, niejako przypadkiem, zatrzymał się 5 stycznia 1939 r. w Berchtesgaden, gdzie został przyjęty przez Hitlera w rezydencji Berghof. O wadze spotkania świadczy fakt, że uczestniczyli w nim również Ribbentrop i ambasador Rzeszy w Warszawie von Moltke, a także Lipski i Michał Łubieński, dyrektor gabinetu Becka. Podczas trzygodzinnej rozmowy Hitler sondował możliwości sojuszu z Polską, a Beck, wszelkimi sposobami, starał się uniknąć jednoznacznej odpowiedzi. W podobnym duchu przebiegała przywołana na wstępie rozmowa w monachijskim hotelu „Cztery pory roku”. Styczniowe spotkania zostały szybko dostrzeżone przez wywiady państw zachodnich i sprawiły, że rządy Anglii i Francji, poważnie zaniepokojone realną możliwością polsko-niemieckiego przymierza, zaczęły obiecywać Polsce przysłowiowe gruszki na wierzbie, zapewniając o nierozerwalnym sojuszu i gotowości bezwarunkowej pomocy. Należy jednoznacznie podkreślić, że władze Drugiej Rzeczpospolitej nigdy nie rozważały możliwości sojuszu z Trzecią Rzeszą i począwszy od 8 stycznia 1939 r. na niemieckie propozycje i żądania odpowiadały stanowczym „nie”.

Tajna odprawa

We wtorek 22 sierpnia 1939 r. zostało wezwanych do Obersalzbergu około 50 najwyższych dowódców Wermachtu. Spotkanie było tajne i wszyscy przybyli na nie w cywilnych ubraniach. Punktualnie o godzinie 12.00 pojawił się Adolf Hitler, rozpoczynając bardzo emocjonalne wystąpienie. Poinformował zebranych o decyzji zbrojnego uderzenia na Polskę. Stwierdził jednoznacznie, że celem wojny jest zagłada Polski. Podkreślił, że w tej wojnie nie idzie o prawo, ale o zwycięstwo. Nakazał też swojej generalicji wyrzucić z serca litość i postępować brutalnie. Pierwotny termin ataku na Polskę przewidziano na sobotę 26 sierpnia. Ostatecznie wojna wybuchła tydzień później, w piątek 1 września 1939 r.

Warto odwiedzić Berchtesgaden i Obersalzberg, obejrzeć interesujące zbiory powstałego w 1999 r. Muzeum „Dokumentation Obersalzberg” oraz wjechać na Kehlstein. W autobusie dowożącym turystów można posłuchać informacji również w języku polskim.



Marek Prorok

Używamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych.

Brak zmiany ustawienia przeglądarki oznacza zgodę na to. Czytaj więcej…

Zrozumiałem

 

Polityka cookies

Przeglądarki internetowe domyślnie dopuszczają umieszczanie plików „cookies/ciasteczek”, czyli informacji zapisywanych na urządzeniach „komputerowych” użytkowników.

Ustawienia przeglądarek internetowych mogą zostać zmienione tak, aby blokować automatyczną obsługę plików „cookies/ciasteczek” lub informować o próbach ich każdorazowego przesłania do urządzenia wykorzystywanego przez użytkownika. W celu skonfigurowania opcji swojego urządzenia w zakresie wyrażenia zgody na zapisywanie plików cookies oraz określenia zakresu zapisywanych cookies możesz zmienić ustawienia wykorzystywanej przez Ciebie przeglądarki internetowej. O zarządzaniu plikami Cookies w poszczególnych przeglądarkach można znaleźć informacje na stronach:
•    Internet Explorer: http://support.microsoft.com/kb/196955/pl
•    Firefox: http://support.mozilla.org/pl/kb/ciasteczka
•    Chrome: http://support.google.com/chrome/bin/answer.py?hl=pl&answer=95647
•    Opera: http://help.opera.com/Linux/12.10/pl/cookies.html
•    Safari: http://support.apple.com/kb/HT1677?viewlocale=pl_PL&locale=pl_PL
W ramach naszych stron i serwisów internetowych wykorzystujemy następujące rodzaje plików cookies:
a)    pliki cookies przechowujące identyfikator sesji, który jest niezbędny do przechowania informacji o fakcie bycia zalogowanym w serwisie lub wypełnienia formularza;
b)    count – cookie służące do zliczania ilości odwiedzin na stronie;
c)    NID, PREF – Google Maps dostarczający interaktywne rozwiązania w zakresie map, które umożliwia podmiotom publikującym treści na dołączanie do ich stron dopasowanych do sytuacji interaktywnych map,
d)    Cookie Google Analytics;
e)    cookie dotyczące ustawień okna przeglądarki;

W przypadku, gdy użytkownik nie dokonana zmiany domyślnych ustawień przeglądarki internetowej w zakresie ustawień cookies, pliki te będą zamieszczone w urządzeniu końcowym użytkownika. Wyłączenie lub zmiana domyślnych ustawień plików cookies może spowodować utrudnienia w korzystaniu z niektórych naszych stron i serwisów internetowych.